Yönetim sistemi; kuruluşların ilkelerini, prosedürlerini ve faaliyetlerini yönetmeye ve sürekli olarak geliştirmeye yönelik kanıtlanmış bir çerçevedir.
Dünyada, 1800’lü yılların sonunda Frederick Taylor İngiltere’de “bilimsel yönetim” tezini ortaya atarak, Amerika’da “sürekli kalite ve verimlilik geliştirme” çalışmalarını başlatmıştır. Taylor’un ‘bilimsel yönetim’ yaklaşımı ile başlayan klasik yönetim biçimi, insanı makinenin bir parçası gibi görüp; ‘kuruluş için iyi olan her şey çalışanlar için de iyidir’ anlayışını benimsemişti.
Bir maden mühendisi olarak özellikle madenlerde yangın tehlikelerini önleme konusunda çalışan Henry Fayol (1841-1925) 1916 yılında yayımlanan ‘Sanayileşme ve Genel Yönetim’ adlı eserinde, yönetimi – halen bugün de geçerli olan – beş fonksiyona ayırarak incelemiştir:
• PLANLAMA • UYGULAMA • KOORDİNASYON • ORGANİZASYON • KONTROL
Bu yönetim sistemi döngüsü organizasyonların üretim sistemlerini iyileştirmenin bir yolu olarak Walter Shewhart (1939) tarafından geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Daha sonra Deming tarafından geliştirilerek PUKÖ döngüsü kalite yönetim sistemi olarak uygulanmıştır. Halen kullanılmaktadır. ( TOPLAM KALİTE FELSEFESİ; ISO 9000 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ ISO 22000 GIDA GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ (HACCP) OHSAS 18001 İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ … DİĞER YÖNETİM SİSTEMLERİNİ İÇİNE ALIR. )
Kaizen japonca “sürekli gelişme” anlamina gelmektedir. Gelişme bir defaya mahsus olduğunda elde edilen kazanimlar da bir defaya mahsustur. Yapilmasi gereken hiç durmaksizin bu gelişme performansini sürdürmektir. Japonlarin poka yoke adini verdikleri anlayiş, hatayi baştan önlemek için tedbir almak demektir. Poke yoke ile işin başinda ürün tasarımını, üretim sürecinde hata ortaya çikarmayacak ve “hata geçirmez” bir özellikte yapmaya çalişmak anlamina gelmektedir.
Hatalari önlemek, onlari sonradan bulup düzeltmekten daha kolay, daha ucuz ve daha güvencelidir. Amaç, hata ayıklamak değil, hata yapmamayı sağlamaktır. Jidako üretimde hatalari bulmaya çalişan bir mekanizmaya verilen isimdir. Bu anlayiş kuruluşta israf ve savurganliklari azaltarak etkinliği ve verimliliği artirmayi amaçlamaktadır. Amerikalilar son yillarda bu anlayişa “sifir hata” adini vermişlerdir.
Japon yönetim kültüründe önem taşiyan diğer bir ilke “hoshin” kavrami ile ifade edilmektedir. Hoshin, plana dayali bir yönetimi ifade etmektedir. Japonlarin bu anlayişi son yillarda yönetim biliminde daha bilimsel olarak “stratejik yönetim” kavramı ile incelenmektedir. İşlerin planlı yapılması plansız yapılmasına her zaman tercih edilmelidir. En kötü plan, plansızlıktan iyidir
Henry Fayol (1841-1925) 1916 yılında yayımlanan ‘Sanayileşme ve Genel Yönetim’ adlı eserinde yönetimi – halen bugün de geçerli olan – beş fonksiyona ayırarak incelemiştir. Bu sistem organizasyonların üretim sistemlerini iyileştirmenin bir yolu olarak Walter Shewhart (1939) tarafından geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Deming tarafından daha da geliştirilerek uygulanan PUKÖ yönetim döngüsü bugünkü sistemlerin de temelidir ve halen uygulanmaktadır.
Planla; • İş Sağlığı ve Güvenliği açısından amacın belirlenmesi ( neyi başarmak istiyoruz, nerede, ne zaman ) • Mevcut durumu analiz etme • Hedeflerin belirlenmesi • Kayıtların analizi • Tehlikelerin Belirlenmesi • Risk değerlendirme metodlarının belirlenmesi • Detaylı plan hazırlaması ( uygulama planı ) • İç talimatlar hazırlama
Uygula; Riskleri Değerlendirme • Risklerin kabul edilebilir olup olmadığına karar verme • Kontrol Önlemlerinin seçimi ve uygulaması • Her bölümdeki İlgili kişileri bilgilendirme, eğitme ve katılımını sağlama • Faaliyet planını izleme ve gerçekleştirme • Uygulama sonuçlarını yakın takip etme
Kontrol et; Hedef veya hedeflere ulaşıldı mı? • İç talimatlar ve yönergeleri gözden geçirme • Olası sapmaları tespit etme ve kaydetme • İlgili kişileri bilgilendirme
Önlem al; • Kalıcı bir denetleme sistemi kurma • Etkili önlemleri standartlaştırma • Gerekli eğitim ve yönlendirmeleri sağlama
KAYNAK: https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/176820/mod_resource/content/2/6.HAFTA
