Şirket, ticari faaliyette bulunmak üzere kurulmuş bir tüzel kişiliktir. Bir kişi veya bir grup insan tarafından kurulabilir ve birçok farklı şekil alabilir. Şirket sahipleri, üyeler veya hissedarlar olarak bilinir. Yasal statüsü, bir şirkete gerçek bir kişi ile aynı hakları verir; bu, bir şirketin borç altına girebileceği ve dava açabileceği anlamına gelir. Farklı şirket türleri farklı şekilde vergilendirilir; bu nedenle, şirketin vergilendirilmesi türünü tanımlar.
Şirketler, “Şahıs Şirketleri” ve “Sermaye Şirketleri” olarak ikiye ayrılır. TTK’ya (Türk Ticaret Kanunu) göre, pek çok farklı şirket türü olmasına rağmen, şirketlerin çoğu bu 2 ana kategori altında toplanır.
Türk Ticaret Kanunu’na göre şahıs şirketleri; adi şirketler, kollektif şirketler ve komandit şirketler olmak üzere üç tiptir.
Türk Ticaret Kanunu’na göre sermaye şirketleri; anonim şirketler, limited şirketler ve paylı komandit şirketler olmak üzere üç tiptir.
Şahıs şirketleri, genellikle işletmenin kurucusu olan bir kişiye aittir ve bu kişi tarafından yönetilir. Bir şahıs şirketinin kurulması oldukça kolaydır ve sahibine onun üzerinde tam kontrol sağlama avantajı verir. Şirkette çalışanlar olabilir veya şirket tek bir işletme sahibi tarafından işletilebilir.
Şahıs şirketinin en büyük dezavantajı, mal sahibi ile şirketin arasında yasal bir ayrım olmamasından kaynaklanır. Bu, sahiplerin şirketten kişisel olarak sorumlu olduğu ve ticari borçları veya yükümlülükleri karşılamak için kendi kişisel varlıklarını kullanmaları gerekebileceği anlamına gelir.
Bir şahıs şirketinin avantajları aşağıdaki gibidir:
Şahıs şirketi, şirket kurmanın en basit şeklidir.
Şirket sahibi tek kişi ise, şirketle ilgili tüm kararları almakta özgürdür.
Gizlilik, şahıs şirketlerinin sunduğu bir diğer önemli avantajdır. Bunun nedeni, tüm işin şirketin sahibinin kendisi tarafından ele alınması ve bu nedenle ticari sırların yalnızca kendisi tarafından bilinmesinden kaynaklanmaktadır.
Buna ek olarak, şirket sahibi hesaplarını açıklamak veya yayınlamak zorunda değildir. Günümüz iş ortamında, bir rakip bir kişinin işi hakkında ne kadar az şey bilirse, kişi o kadar daha iyi durumda olur.
Diğer şirket biçimleriyle karşılaştırıldığında, şahıs şirketleri belirli vergi avantajlarından yararlanır.
Sermaye şirketleri, tüzel kişiliği olan ve şirkete ortak olan kişilerin sorumluluklarını, şirkete yatırdıkları sermaye ile sınırlandırılmış olan şirketlerdir.
Bir sermaye şirketinin temel özellikleri aşağıdaki gibidir:
Bir ismi ve banka hesapları olduğu için kanun, şirkete yasal bir kişi muamelesi yapar. Bir şirket, kendi adı altında mülk sahibi olabilir, diğer şirketlere veya şahıslara karşı dava açabilir veya başka şirketlerle ortak olabilir. Yani bir kişinin yasal olarak yapabileceği tüm faaliyetleri yerine getirir. Bu nedenle kanun şirkete yapay bir birey gibi davranır.
Tüzel kişilik, faaliyetlerini kontrol eden kişilerinden tamamen bağımsız olunması anlamına gelir. Başka bir deyişle, faaliyetlerini kontrol eden kişiler borçlarını ödemezlerse, şirket bu durumdan sorumlu olmaz. Aynı şey şirket için de geçerli. Şirket alacaklılarına borçlarını ödeyemediği takdirde, faaliyetlerini kontrol eden kişilerin şirketin borcunu ödemesine gerek yoktur.
Şirkete ortak olan kişilerin sorumlulukları, şirkete yatırdıkları sermaye ile sınırlandır. Tabii bir şahıs şirketiyseniz, şirket borçlarına karşı sınırsız sorumlu olursunuz.
Bir şirket, bir tüzel kişi olarak hareket ettiği için, üzerine isim ve adres kazınmış bir damga veya mühürü vardır. Bu damga şirketin imzası gibi kullanılır. Kaşe ve şirket mührü, çeşitli belgelerin doğrulanması ve yetkilendirilmesi için kullanılır.
Mülkiyet, ortaklık veya diğer herhangi bir iş türünden farklı olarak, bir şirket; sahiplerine, yönetim kuruluna, hissedarlarına veya çalışanlarına bağlı değildir. Şirkete birçok insan gelir ve gider, ama şirket kalır. Bu nedenle, şirketin varlığı daha istikrarlıdır.
Şirketler halka açık veya özel olabilir. Halka açık bir şirket, borsada hisse ihraç eden şirkettir. Hisseler herkes tarafından satın alınabilir ve hisse sahiplerinin hepsinin şirketin işleyişinde söz hakkı vardır. Özel bir şirket, bir bireye veya bir gruba aittir.
Her tür şirket halka açık olamaz, ancak tümü özel olarak sahiplenilebilir.
Bir şirketin halka açık veya özel olması, özellikle raporlama ve açıklama gereklilikleri söz konusu olduğunda, tabi oldukları düzenlemeleri etkiler.
Kâr amacı gütmeyen bir kuruluş/şirket, para kazanmak için değil, sosyal fayda sağlamak için vardır. Bu kuruluşlar, çalışmalarının hayırsever doğası gereği herhangi bir vergi ödemez ve genellikle bağışlarla finanse edilir.
Vergi muafiyetlerini elde etmek için devlete kayıtlı olmaları gerekir. Kazandıkları tüm paralar şirketin kendisinde tutulur. Karlar sahiplere dağıtılamaz ve genellikle şirketin operasyonlarını genişletmeye yardımcı olmak için kullanılır.
KAYNAK: https://uzmanposta.com/blog/sirket-kurmak/
